Tespih namaz sonrasında Allah’ı belli sayılardaki sözcüklerle anmak için ortaya çıkmış, çeşitli maddelerden yapılan 33, 99, 500 ve 1000 taneli dizilerdir. Ayrıca kullanımı az olsa da Efe tespihi, 45’lik tespih gibi çeşitleri de bulunmaktadır. Efe tespihlerine Maskot tespih de denilir. Klasik tespihte tane sayısı 99’dur. 33’lük olanları bulunduğu gibi, tekke ve dergahlarda dervişlerin zikir (Allah’ı […]
Hatimeler sistemli tespihlerde bulunur. Tespihin ucunda püskül değil de sistem bulunuyorsa, sistemin en üst ucunda tespih ustasının zevkine göre yapılmış bir parça bulunur. Bu parçaya “Hatime” denilir. “Tepelik” veya “Hitame” diğer isimleridir. Hatimenin en üst ucuna çivi adı verilen bir parça ilave edilir. İplerin ucu bu çiviye bağlanarak tepeliğe sıkıştırılır ve düğümler bu sayede gizlenir. […]
İpek veya naylon tel üzerine burularak sarılan çok ince (0,08 mikron – saç teli kalınlığında) 24 ayar altın ve 1000 ayar gümüş tellerle yapılan süslemelere kazaz denir. Tamamen el işçiliğiyle yapılan kazaziyede 24 ayar saf altın veya bin ayar saf gümüşler, 0.08 mikron kalınlığında ince bir tel haline getirilmektedir. Kazaziye Trabzon yöresine ait bir el […]
İmame, tespihin iki ucunu birleştiren ve tespihin en uzun olan parçasına verilen addır. İmameler tespihin en önemli parçalarındandır ve tespihin iki ucunu birleştirirler. Tespihin zarif ve şık görünümünü tamamlarlar. İmameler bir tespih ustasının ustalığını gösteren tespihteki en önemli parçadır. İki yandan gelen ipler imameye ya ortadaki tek delikten ya da alt yanlarda açılmış iki ayrı […]
Tespihlere dizilen her bir taşa verilen isimdir. Tespihi tespih yapan asıl unsurlardandır. Diğer ismi de “Habbe”’dir. Yapımı büyük ustalık isteyen tanelerin çapı genellikle 4-10 mm arasındadır. Bunun yanında iri taneli tespihler de mevcuttur ancak genellikle süs amaçlı ya da koleksiyonerlere özel yapılmaktadır. Küçük taneli tespihlere ise halk arasında “Zenne-Kadın Tespihi” denir. Tespihler genelde tanelerin o […]
99’luk tespihlerde, birinci ve ikinci 33’lük gruplardan sonra konulan tanelere verilen isimdir. Hem 33’lük hem 99’luk tespihlerde de ikişer adet durak bulunur. “Nişane”, “Müezzin” veya “İşaret” de denilir. 33’lük tespihlerdeki duraklar ise “Pul” olarak tabir edilir. Genelde küçük yassı şeklinde olurlar. 33’lük tespihlerde her 11 tanede bir dizilir. Sistemli ve el işçiliği olan 33’lük tespihlerde […]
Eskiden tespih yapımında kullanmak için, tespih ustasının kendi elleriyle, ceviz ağacından imal ettiği bir çeşit el tornasıdır. Bu tornanın diğer parçaları ise şöyledir; Tay denilen iki ayağı tutan alt ağaç, ortasında ayar delikleri olan delikli peşme, kubbeyi tutan kelebek, dönen yuvarlak bölüm (kubbe) ve ustanın ayağını dayadığı tezgâh takozudur. Çargûşe denilen delici bölümle malafa denilen […]
Bir gün Hoca, yol üstü bir hana inmiş. Nuh Nebi’den mi kalmış, Kalubela’dan mı? Her ne ise… Her tarafı delik deşik olmuş; adeta çökmeye bir başı kalmış. Hoca’nın yüreğine bir korkudur düşmüş ama ne desin? Nihayet bir söz arasında; – Yahu, bu senin tavan da ne kadar gıcırdıyor be, beşik mi mübarek? diyecek olmuş… Ama […]
Aşıktı delikanlı. Sevgilisinin isminden başka bir şey bilmediğinden mi, konuşmaya mecali olmadığından mı bilinmez, arkadaşı anlatıyordu onun halini; – Gözleri günlerdir uyku görmedi efendim, diyordu, yemiyor, içmiyor, işi gücü, gecesi gündüzü havası suyu o kız oldu sanki. Ne desem kâr etmiyor, son bir çare diye geldik size. Halbuki “sen bir garip çobansın, o padişahın kızı, […]
Söylentilere göre Lületaşını ilk bulan ve taşa ait yeraltı yolunu ortaya çıkaran canlı bir köstebektir. Günlerden bir gün genç bir çoban, Karatepe’nin köylerinden birine gider. Çoban yorgun olunca acıkır ve bir yerde oturur. Yanındaki azığını çıkartır ve yemek yemeye başlar. O esnada toprak üzerinde bulunan bir delikten köstebeğin çıkmaya çalıştığını görür. Çoban deliğe uzanır ve oradan kayaçlardan […]